Niedziela Palmowa początkiem Wielkiego Tygodnia

Niedziela Palmowa, zwana również Kwietną lub Wierzbną, od lat wprowadzała wiernych w atmosferę wydarzeń bezpośrednio poprzedzających śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.  W Kościele katolickim wierzba jest uważana za symbol zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy. To z jej gałęzi tradycyjnie przygotowywano palmy wielkanocne. Gałęzie wierzby, a także malin czy porzeczek, ścinano już w Środę Popielcową i wstawiano do naczynia z wodą, by zazieleniły się na Niedzielę Palmową. Przyozdabiano je dodatkowo bukszpanem, barwinkiem, borówką, cisem lub widłakiem.

 
/zdj.archiwum/

Najczęściej kupujemy gotowe palmy, choć na wsiach do tej pory  przygotowuje się je własnoręcznie. W niektórych kościołach w Polsce święcone są palmy kilkumetrowe. Zwyczaj święcenia zielonych gałązek wprowadzono do liturgii kościelnej w XI wieku, na pamiątkę triumfalnego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy w niedzielę poprzedzającą Jego śmierć na krzyżu.

Palma wielkanocna miała chronić ludzi, zwierzęta, domy i pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem tego i tamtego świata. Od dawna istniał zwyczaj połykania bazi, który miał zapobiegać bólom głowy i gardła.

Sproszkowane bazie dodawano do leczniczych naparów, uzdrawiających ludzi i zwierzęta. Bazie oberwane z poświęconej palmy mieszano z ziarnem siewnym, które podkładano pod pierwszą zaoraną skibę. Jeszcze dzisiaj można zauważyć krzyżyki z palmowych gałązek wetknięte w pola, by broniły zasiewów przed burzami i gradobiciem. Po powrocie z nabożeństwa chłostano się poświęconą palmą, wołając przy tym:

Nie ja biję – palma bije.
Wierzba bije, nie zabije.
Za tydzień Wielki Dzień.
Za sześć noc Wielkanoc.

Źródło: Encyklopedia tradycji polskich, Renata Hryń Kuśmierek, Zuzanna Śliwa, ISBN 83 7212 329 2