'Wilno - Barok na siedmiu wzgórzach' z Andrzejem Pasławskim

Wilno to niesamowita sentymentalna podróż tuż za horyzontem, która skłania do refleksji, zadumy i pochylenia się nad biegiem historii polskich dziejów i dorobkiem polskiej kultury.

Litwini ochrzcili się za sprawą wnuka Giedymina, Władysława Jagiełły, ożenionego z królową Jadwigą i w ten sposób wyniesionego na krakowski tron. Od tej pory Polska i Litwa ściśle ze sobą współpracowały. Na dzień dobry stoczyły wspólnie jedną z największych bitew, pokonując pod Grunwaldem wojska krzyżackie. Od Unii Lubelskiej stanowiliśmy jedno pod nazwą Rzeczpospolita Obojga Narodów.

Jednak współczesna Litwa deprecjonuje te fakty — przy głównym deptaku próżno szukać informacji o zabytkach w języku polskim, żaden napis nie zaprasza w naszym języku do gospody, restauracji czy sklepu. Nawet nazwiska polskich profesorów wykładających na Uniwersytecie Wileńskim, którego pierwszym rektorem był Piotr Skarga, można przeczytać tylko w wersji litewskiej.

Na pokazie multimedialnym można było kontemplować przeszłe wydarzenia przeplatające się ze współczesnością.

Spacer po Wilnie można uznać za pielgrzymkę do miejsc świętych dla naszego narodu. Ostra Brama (miejscowa nazwa Brama Jutrzenki) niekwestionowany symbol Wilna stale istnieje w świadomości kulturowej i religijnej Polaków. Wiąże się z kultem Maryjnym o wielowiekowej tradycji i literackimi świadectwami jego znaczenia. Wnętrze kaplicy wypełniają wota.

W Wilnie także rozpoczęło się Miłosierdzie. Obecnie w kościele św. Trójcy znajduje się słynący na całym świecie z cudów pierwszy obraz Miłosierdzia Bożego namalowany według wskazówek św. Faustyny, która 2 stycznia 1934 roku przebywała w Wilnie. Obraz namalował Eugeniusz Kazimrowski. Wcześniej obraz znajdował się w polskim kościele św. Ducha. Kościół ten jest najbardziej polskim kościołem, ponieważ wszystkie nabożeństwa i napisy są tylko w języku polskim. Decyzja o przeniesieniu obrazu wzbudziła liczne protesty Polaków na Litwie.

Znajdujący się w Wilnie cmentarz na Rossie przepięknie położony na wzgórzach. to miejsce szczególnie bliskie sercom Polaków. Przypomina jak wiele pokoleń Polaków tu żyło i umierało. Tworzyło znaczącą cząstkę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

To historia wykuta w kamiennych nagrobkach. Na tym cmentarzu pochowana jest matka Józefa Piłsudskiego i serce Marszałka. Grób zdobi skromna inskrypcja „Matka i serce syna” oraz prosty, delikatnie wyryty krzyż. Spacer na Rossę to jakby wkroczenie do innej rzeczywistości, innego Wilna. Tajemniczego, sennego, spowitego zadumą i nostalgią. Ów cmentarz to miejsce malownicze, przepełnione spokojem, nutką refleksji. Położony na wzgórzu, skupia stare, pociemniałe już mogiły skąpane w cieniu szumiących klonów. Może poszczycić się wieloma stylowymi nagrobkami o artystycznej wartości.

Wspaniałą panoramę Wilna można podziwiać z wieży telewizyjnej, która jest najwyższą wolno stojącą budowlą w kraju, a także z wieży Giedymina, z której rozpościera się przepiękny widok starówki nad Wilią i Wilenką. Odnosi się wrażenie, że wszystkie jego skarby są w zasięgu ręki. Trzeba tylko po nie sięgnąć....

Ulica Zamkowa to najstarsza ulica miasta, potem zmienia się w Wielką, by przekształcić się w Ostrobramską. Te trzy ulice tworzą pewnego rodzaju szlak skupiający najważniejsze zabytki Wilna. Wileńskie kamieniczki pomalowane w pastelowym odcieniu różu, żółci i fioletu, łączą się ze strzelistymi wieżami kościołów. To właśnie stąd odchodzą malownicze uliczki miasta, takie jak na przykład ulica Literacka, którą nazwano na cześć zamieszkałego przy niej Adama Mickiewicza. Grupa artystów wpadła na pomysł ożywienia ulicy i ozdobienia jej dziełami sztuki nawiązującymi do literatów.

Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława ozdobiona na szczycie frontowym figurami św. Stanisława, św. Heleny i św. Kazimierza symbolizujących zjednoczenie trzech narodów: Polski, Rusi i Litwy. Świątynię otacza 11 kaplic. Prawdopodobnie w jednej z nich odbył się tajemniczy ślub Barbary Radziwiłłówny z Zygmuntem Augustem, a która pochowana jest w podziemiach katedry.
Kościół Janów (Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty), w którym był organistą Stanisław Moniuszko.

Kościół św. Anny z efektowną koronkową fasadą według opowiadań, Napoleonowi podczas wyprawy na Moskwę tak się spodobał, że miał ochotę przenieść go do Paryża. Obok kościoła znajduje się pomnik Adama Mickiewicza, a dookoła pomnika ustawiono jeszcze kilka rzeźb, które razem z nią tworzą grupę wyobrażającą poetę pośród scen zaczerpniętych z Dziadów.

Jest tu również najbardziej reprezentacyjna ulica Wilna i jedna z najdroższych ulic świata - Aleje Gedymina, która przypomina ulice Paryża. W światowym rankingu ulica ta zajmuje 25. miejsce.

Od 01.04.1997 istnieje „odjazdowe miejsce” - dzielnica Zarzecze (Uzupis). To stara, dość nietypowa część Wilna często porównywana do paryskiego Monmartru. Zarzecze to „Republika” artystów. Dzielnica posiada własny hymn, konstytucję, prezydenta, premiera i ambasadorów, a także własny kościół i cmentarz. Konstytucja Zarzecza wypisana jest na murze w kilku językach.

Wilno to stolica wyjątkowa. Robi niesamowite wrażenie. Szerokie ulice i deptaki, pięknie odnowione kamienice i bardzo dużo kościołów, ogrom zabytków i ciekawych historycznych miejsc, których nie sposób opowiedzieć w ciągu godziny lub napisać o nich w paru zdaniach. To miasto Mickiewicza, Lelewela i innych Polaków. Można zaryzykować stwierdzenie, że odwiedzenie Wilna i okolic to obowiązek każdego Polaka Patrioty.

Multimedialny spacer uliczkami Wilna z Andrzejem Pasławskim odbyli uczniowie kl. VI ze Szkoły Podstawowej w Zbludowicach oraz uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Busku-Zdroju.

D. M.